اسباب بازی مناسب کودک یک ساله

چنانچه اسباب بازی های کودکان با دقت و بر طبق اصول روان شناسی و هدفهای آموزشی انتخاب شوند، در زندگی اجتماعی و روانی و در رشد فکری و تربیتی آنان بسیار موثر خواهند بود. به همین دلیل است که روان شناسان و مربیان مشهوری چون منتسوری، والون، کلاپارد، دوبس و دکتر هوشیار در این زمینه به تفصیل بحث کرده و بازی و اسباب بازی را در رشد فکری و تربیت قوای عقلانی کودک موثر دانسته اند.

     کودکان، به هنگام بازی، مخصوصا با اسباب بازی هایی که جنبه فکری و آموزشی دارند بهتر می توانند به فعالیتهای مختلف ذهنی، حرکتی و روانی بپردازند. از نظر روان شناسی باید دانست که تمایل کودکان به بازی و علاقه شدید آنها به داشتن اسباب بازی یکی ازعلایم سلامت عقل و کنجکاوی و هوشیاری آنان است.

     بسیاری از والدین می پندارند که اسباب بازی فقط برای تفریح و سرگرمی کودکان درست شده و بسیاری از سازندگان اسباب بازیها نیز فقط به جنبه های تجاری و مصرفی اسباب بازیها پرداخته اند و از این نکته مهم غافلند که شخصیت و تفکر کودکان در سنینی شکل می گیرد که با اسباب بازیها، بازی می کنند. از این رو، انتخاب و تهیه نوع مناسب اسباب بازی برای کودکان سنین مختلف بسیار مهم است.

     اسباب بازی باید ویژگیهای خاصی داشته باشد که به برخی از آنها اشاره می کنیم:

1- اسباب بازی باید همواره مناسب سن، علاقه ها و در خور تواناییهای ذهنی و رشدی کودک باشد. به طوری که کودک آن را با کمال میل بپذیرد و در حین بازی از آن، واقعا لذت ببرد.

کودکان سنین بین 6 تا 18 ماه، احتیاج به اسباب بازی مناسب خود دارند. آنها طبق ویژگیهای رشدی، مایلند اشیا و چیزهای کوچک را با انگشتان بگیرند و به طرف دهان ببرند. در این مرحله، چون دندانهای شیری آنان در حال رشد و نمو است می خواهند هرچه به دست می آورند میان فکهای خود فشار دهند. به تدریج، توجه آنها به اشیای رنگین بیشتر می شود. بنابراین، بجاست که اسباب بازیهایی که برای این قبیل کودکان تهیه می شود نرم و حتی الامکان قابل شستشو و نشکن باشد و نوک تیز، لبه دار و فلزی نباشد.

از سنین 14 ماهگی تا حدود 3 سالگی باید برای کودکان اسباب بازیهای رنگین و قابل انتقالی تهیه کرد که برایشان تازگی داشته باشد و ضمنا قوه بینایی آنها را نیز پرورش دهد. معمولا رنگ قرمز اولین رنگی است که توجه کودک را جلب می کند. در دوره شیرخوارگی و زندگی اولیه کودکان، پستانک به منزله نوعی اسباب بازی به شمار می رود و کودک آن را با حرص و ولع خاصی به دهان می برد و به همین جهت است که وقتی از او می گیرند خشمگین می شود و گریه سر می دهد.

به تدریج که کودکان بزرگتر می شوند، علاقه فراوانی به تماشای کتابهای مصور و رنگی پیدا می کنند که در حقیقت از نظر روان شناسی، نوعی اسباب بازی آموزنده و سرگرم کننده محسوب می شوند و در مراحل بعدی، یعنی در سنین کودکستان و دبستان، در یادگیری کمک فراوانی یه آنها می کند.

اگر اسباب بازی متناسب سن کودک نباشد، هدفهای مورد نظر تحقق نمی یابند. مثلا، اگر قطعات لگو را در اختیار کودک 7 ماهه قرار دهیم، آنها را به دهان می برد، در حالی که کودک بزرگتر به ساختمان سازی می پردازد و از فعالیتهای خود لذت می برد.

2- اسباب بازی باید وسیله رشد کودک باشد، او را به حرکت و تفکر و اراده و به مبارزه و تلاش فرخواند. اسباب بازیهای مفید آنهایی اند که کودک می تواند قطعات آنها را از هم جدا کند و در هر جداسازی با مسئله جدیدتری مواجه شود و حدس بزند که بعدا چه اتفاقی خواهد افتاد. اگر اسباب بازی خیلی ساده یا خیلی پیچیده باشد، خستگی و بی علاقگی را در کودک بوجود می آورد. از این رو، یکی از ویژگیهای اسباب بازی خوب این است که، متناسب با شرایط ذهنی و جسمی کودک، بتواند قوای خلاقه و استعدادهای دیگر او را پرورش دهد.

3- اسباب بازی باید انگیزه و محرک مناسب به همراه داشته باشد و بتواند کودک را جلب کند. اگر بازی با اسباب بازی توام با موفقیت باشد، کودک به ادامه بازی ترغیب می گردد. مثلا وقتی که کودک قطعات رنگی را بر اساس رنگ خاصی هماهنگ می کند یا پازلی را حل می کند، احساس موفقیت می کند و این موفقیت در حکم پاداشی است که وی دریافت می کند.

4- اسباب بازی باید به پرورش حواس کودک و به ویژه ایجاد و گسترش هماهنگی بین حرکات چشم و حرکات ظریف دست کمک کند.

5- اسباب بازی خوب تصورات کودک را گسترش می بخشد و کنجکاوی و تجسس را در او پرورش می دهد.

6- از ویژگیهای دیگر اسباب بازی مناسب این است که مهارتهای بدنی را در کنار مهارتهای ذهنی کودک پرورش می دهد.

7- قبل از خرید اسباب بازی باید عمیقا به تاثیرات آنها در کودک اندیشید و اگر اسباب بازی خاصی به نوعی برای خود کودک یا دیگران خطر ایجاد می کند، بهتر است به کودک ارائه نشود. اسباب بازیهایی که با برق شهر کار می کنند، تفنگهای ساچمه ای و تیرکمان از این نوع محسوب می شوند.

8- اسباب بازی باید به گونه ای باشد که برای کودک شادی و نشاط و لذت فراهم آورد.

9-  اسباب بازیهایی که در اختیار کودکان گذاشته می شود باید مطمئن و بی خطر باشند و موارد زیر در آنها رعایت شده باشد:

• اسباب بازیهای چوبی و فلزی صاف و بدون تراشه باشند که لمس کردن آنها باعث خراش و بریدگی پوست کودک نشود.
• جنس اسباب بازیها چینی یا شیشه ای و به طور کلی به آسانی شکننده نباشند.
• اسباب بازیهای کودکان کمتر از 2 سال که همه چیز را به دهان می برند قابل شستشو باشد.
• لایی اسباب بازیهای پر شده ضد عفونی شده و بهداشتی باشد.
• اسباب بازیهای کودکان کمتر از 2 سال آن قدر بزرگ باشد که کودک نتواند آنها را به دهان ببرد. مهره های رنگی کوچک و قطعات جداشدنی برخی اسباب بازیها نظیر چشم و بینی و دهان حیوانات به علت آنکه کودک خردسال ممکن است آنها را قورت بدهد، مناسب نیست.
• نخ اسباب بازیهای کشیدنی باید چنان ضخیم و نرم باشند که دست کودک بر اثر کشیدن آنها نبرد.